Orucun geçerli olmasının şartlarından biri de hiç şüphesiz niyettir. Niyetin vakti ve keyfiyeti ile ilgili mezhep imamlarının farklı görüşleri olsa da gerekli olduğuyla ilgili ihtilaf eden yoktur. Kazâ orucu tutan kimsenin hangi orucu kaza ettiğini belirtmesi gerekir. Çünkü kazâ, Ramazan ayına ait olabileceği gibi; adak, kefaret ve fidye gibi daha önce tutulup çeşitli sebeplerden dolayı bozulan oruçlar için de olabilir. Öyleyse oruç tutan kişi öncelikle tutacağı orucun hangisi olduğunu belirtmelidir. Nafile oruçlarda niyet getirirken sadece “niyet ettim oruç tutmaya” demek kâfidir. Her iki oruç için de kalben niyet getirmek yeterli olmakla beraber dil ile telaffuz etmek daha iyidir.

Bütün oruç çeşitlerinde niyetin başlangıç vakti akşam ezanından sonrasıdır. Şafii mezhebine göre ister eda olsun ister kaza, tüm farz oruçlarda niyetin son vakti imsak yani sabah ezanından öncesine kadardır. Efendimiz (âleyhissalâtu vesselam) bir hadisinde şöyle der: Fecirden önce oruca niyet etmeyen kimsenin tuttuğu oruç geçersizdir (Beyhakî, es-Sünenü’l-kübrâ IV, 360 No: 7988). Hanefi mezhebine göre vaktinde tutulan Ramazan orucu ve belirli bir vakitte tutulmak üzere belirlenen adak oruçlarında zevâl/öğle vaktine kadar niyet getirilebilir. Ancak bütün kazâ oruçlarda -Şafiilerde olduğu gibi- imsak vaktinden önce muhakkak niyetin getirilmesi gerekir (Kudûrî s.166-167).

Nafile oruçlarda zevâl/öğle vaktine kadar oruca münafi bir davranışta bulunulmamışsa bu vakitten önce niyet getirildiği takdirde günün geriye kalan vaktinde oruç tutulabilir. Âişe validemiz şöyle der: Bir defasında Peygamber (âleyhissalâtu vesselam) yanıma gelip 'yanınızda yiyecek bir şeyiniz var mı?' diye sordu. Biz de 'hayır' dedik. Bunun üzerine 'öyleyse ben oruçluyum' buyurdu" (Müslim, Sıyâm, 170, No: 1154).